Society 5.0 – futurystyczne sci-fi w Japonii dzieje się teraz, na naszych oczach. Tylko, czy nie jest już za późno?

 

Jakiś czas temu zaczęła się w Japonii przyszłość

 

Society 5.0 to japońska strategia rządowa, która dąży do stworzenia superinteligentnego środowiska dla swoich obywateli, które harmonijnie łączy świat fizyczny z cyberprzestrzenią. Celem Society 5.0 jest nie tylko napędzanie rozwoju gospodarczego, ale przede wszystkim rozwiązanie kluczowych problemów społecznych, takich jak starzenie się populacji, spadający wskaźnik urodzeń czy rosnące nierówności społeczne. Dzięki wykorzystaniu zaawansowanych technologii, takich jak sztuczna inteligencja (AI), Internet Rzeczy (IoT) oraz Big Data, Japonia stara naprawić błędy, które przez lata urosły do rangi problemów ekstremalnych (które opiszemy poniżej).

 

Celem tego artykułu jest szczegółowe przedstawienie idei Society 5.0, jej filozoficznych fundamentów oraz praktycznych zastosowań. Omówimy, jak ta nowatorska koncepcja została opracowana, jakie technologie są jej podstawą oraz jakie konkretne kroki podjęto, aby ją wdrożyć. Ponadto, zbadamy, jak Society 5.0 odpowiada na szczególne wyzwania demograficzne i społeczne, przed którymi stoi Japonia, oraz jakie możliwości otwiera dla przyszłości globalnej społeczności. Przez pryzmat różnych aspektów i przykładów, postaramy się pokazać, dlaczego Society 5.0 jest nie tylko strategią technologiczną, ale również społeczną, mającą na celu poprawę jakości życia każdego obywatela. Nie będziemy także stronić od zarzutów – Society 5.0 wzbudza wiele kontrowersji, począwszy od tych przyziemnych, ekonomicznych, aż po etyczne i egzystencjalne.

 

 

Tło, czyli ponure prognozy na przyszłość

 

Przyszłość Japonii maluje się ponuro – taka wizja wynika z obecnych prognoz demograficznych. Japonia jest jednym z najszybciej starzejących się krajów na świecie. Średni wiek populacji wynosi obecnie ponad 48 lat, a aż 28% ludności to osoby powyżej 65 roku życia. Prognozy na przyszłość są równie niepokojące – do 2050 roku populacja może się zmniejszyć o około 20 milionów ludzi, co doprowadzi do dramatycznego spadku liczby osób w wieku produkcyjnym i ogromnych wyzwań dla systemów opieki zdrowotnej oraz społecznej.

 

Społeczne problemy Japonii, podobnie jak presja społeczna wywierana na jednostkę, są duże, żeby nie powiedzieć wręcz ekstremalne. Presja sukcesu sprawia, że młodzi masowo opuścili wieś i małe miasteczka, które całkowicie wymarły albo są na skraju wymarcia (zjawisko genkai shuraku). Obecnie, średni wiek mieszkańców wsi w Japonii wynosi aż 65 lat, a liczba tzw. ghost towns, czyli opuszczonych miejscowości, przekracza już 900. To nie są liczby, które w jakimkolwiek innym kraju uznane by były za „normalne”. (patrz też: genkai shuraku)

 

Wyludnienie wsi sprawiło, że największe miasta są jeszcze bardziej przeludnione, a życie tam jeszcze droższe. Prowadzi to do zaostrzonej konkurencji, która w połączeniu z toksyczną kulturą pracy prowadzi do tego, że ludzie (nie tylko młodzi, po prostu wszyscy) pracują codziennie po 14, 16 godzin (również z sobotami). (patrz też: praca)

 

To z kolei sprawia, że w zasadzie nie prowadzą życia prywatnego. Czyli nie znajdują, między innymi, drugiej połówki (partnera/partnerki) i nie zakładają rodzin (zjawisko parasite singles). Obecnie szacuje się, że około 4,5 miliona Japończyków w wieku 35-54 lat nadal mieszka z rodzicami, nie zakładając własnych rodzin. Te liczby również można uznać za ekstremalne, w porównaniu do innych krajów. (patrz też: parasite singles)

 

To w rezultacie wzmacnia tylko trendy ponurej demografii drastycznie starzejącego się społeczeństwa japońskiego. Nie mówiąc już, że w tym świecie powyższa presja sprawia, że wiele jednostek przestaje być zdolna do normalnego funkcjonowania. Mówi się, że 1% populacji to hikikomori (osoby, które całkowicie wycofały się życia społecznego i zamknęły się na lata lub na całe życie w swoich mieszkaniach). (patrz też: hikikomori lub siostry na wynajem)

 

Kolejny 1% populacji „paruje” – to osoby, które decydują się na tzw. Jouhatsu, czyli całkowicie zniknięcie z dotychczasowego życia (co wiąże się ze zmianą nazwiska, porzuceniem pracy, znajomych, rodziny i przeniesieniem w tajemnicy do innej części Japonii na nie zawsze legalnych dokumentach). Poza tym równie ponuro wysoki procent ludzi decyduje się na samobójstwo (do niedawna Japonia miała najwyższy wskaźnik samobójstw, co ostatnio się zmienia, ale… głównie przez to, że społeczeństwo się aż tak zestarzało). (patrz też: jouhatsu lub aokigahara)

 

W na tym właśnie tle, w krajobrazie bardzo dużych społecznych problemów Japonii malowana jest futurystyczna wizja Society 5.0. Społecznej strategii, która, bardziej nawet niż w innych krajach rozwiniętych, musi podejść do leczenia społeczeństwa holistycznie, nie pomijając żadnego z problemów.

 

 

 

Krótka Historia Society 5.0

 

Początki i rozwój Society 5.0

 

Inicjatywa Society 5.0 (ソサエティ 5.0) została zapoczątkowana w Japonii w 2016 roku, jako część Piątego Podstawowego Planu Nauki i Technologii opracowanego przez japoński rząd oraz wspieranego przez Federację Biznesu Keidanren (経団連). Decyzja ta była odpowiedzią na rosnące wyzwania demograficzne, społeczne i ekonomiczne, przed którymi stanęła Japonia. Wprowadzenie Society 5.0 miało na celu stworzenie nowego modelu społeczeństwa, które integruje zaawansowane technologie, takie jak sztuczna inteligencja (AI), Internet Rzeczy (IoT) i Big Data, aby sprostać tym wyzwaniom.

 

Pierwsza wzmianka

 

Inicjatywa została oficjalnie zaprezentowana w styczniu 2016 roku przez japoński rząd i Radę ds. Nauki, Technologii i Innowacji. Celem Society 5.0 było stworzenie superinteligentnego społeczeństwa, w którym cyberprzestrzeń i przestrzeń fizyczna są ze sobą ściśle zintegrowane, co miało umożliwić nie tylko rozwój gospodarczy, ale również rozwiązanie kluczowych problemów społecznych. Koncepcja ta została później szeroko promowana przez ówczesnego premiera Shinzo Abe, który przedstawił ją na międzynarodowych forach, takich jak CeBIT w Hanowerze w 2017 roku.

 

 

Główne założenia i cele inicjatywy

 

Główne założenia Society 5.0 obejmują:

 

- Zrównoważony rozwój, zgodny z celami zrównoważonego rozwoju (SDGs) ONZ.

- Integracja zaawansowanych technologii w codziennym życiu obywateli.

- Rozwiązywanie problemów demograficznych, takich jak starzenie się populacji i spadek liczby narodzin.

- Promowanie innowacji w sektorach takich jak zdrowie, transport, rolnictwo i energetyka.

- Tworzenie inkluzywnego społeczeństwa, które zapewnia równy dostęp do technologii i korzyści z niej płynących.

 

 

Postępy

 

Od momentu wprowadzenia Society 5.0, Japonia poczyniła znaczące postępy w realizacji tej wizji. Wdrożono szereg projektów pilotażowych, które wykorzystują AI i IoT w różnych sektorach gospodarki. Na przykład, w rolnictwie wprowadzono inteligentne systemy zarządzania uprawami, a w opiece zdrowotnej zastosowano technologie monitorowania zdrowia pacjentów na odległość. Dodatkowo, rozwijane są projekty związane z inteligentnymi miastami, które mają na celu poprawę jakości życia mieszkańców poprzez bardziej efektywne zarządzanie zasobami miejskimi. Pomimo tych osiągnięć, Society 5.0 pozostaje ambitnym projektem, który wymaga dalszych działań i inwestycji, aby osiągnąć pełne zintegrowanie technologii z codziennym życiem społeczeństwa.

 

 

Filozoficzne Podstawy Society 5.0

 

 

Założenia i cele filozoficzne

 

Society 5.0 opiera się na kilku założeniach filozoficznych, które mają na celu stworzenie zrównoważonego i inkluzywnego społeczeństwa przyszłości. Centralnym elementem tej koncepcji jest integracja cyberprzestrzeni i przestrzeni fizycznej - harmonijne połączenie zaawansowanych technologii z codziennym życiem ludzi. Dzięki temu, technologie takie jak sztuczna inteligencja (AI), Internet Rzeczy (IoT) i Big Data mogą wspierać rozwój gospodarczy oraz rozwiązywać istotne problemy społeczne.

 

 

Integracja cyberprzestrzeni i przestrzeni fizycznej

 

Integracja cyberprzestrzeni i przestrzeni fizycznej jest kluczowym aspektem Society 5.0, umożliwiającym płynne połączenie świata wirtualnego z rzeczywistością. W praktyce oznacza to, że dane zbierane w przestrzeni fizycznej są analizowane w cyberprzestrzeni, a wyniki tych analiz są następnie wykorzystywane do podejmowania decyzji i działań w świecie rzeczywistym. Taki model pozwala na bardziej efektywne zarządzanie zasobami i lepsze dostosowanie usług do potrzeb obywateli.

 

Przykłady integracji cyberprzestrzeni i przestrzeni fizycznej można znaleźć w różnych sektorach, takich jak zdrowie, transport i rolnictwo. W opiece zdrowotnej, urządzenia monitorujące zdrowie, takie jak opaski Fitbit, zbierają dane na temat aktywności fizycznej i stanu zdrowia użytkowników. Dane te są następnie przesyłane do chmury i analizowane przez systemy AI, umożliwiając lekarzom szybkie i precyzyjne podejmowanie decyzji dotyczących leczenia. W sektorze transportu, autonomiczne pojazdy takie jak te produkowane przez firmę Toyota, korzystają z danych zebranych z otoczenia przez kamery i sensory LiDAR, które są analizowane w czasie rzeczywistym, aby optymalizować trasy i unikać kolizji. W rolnictwie, inteligentne systemy zarządzania uprawami, takie jak platforma FarmBot, wykorzystują sensory do monitorowania warunków glebowych i klimatycznych. Informacje te są przesyłane do analizy w cyberprzestrzeni, co pozwala na precyzyjne dostosowanie nawadniania i nawożenia, zwiększając plony i minimalizując straty.

 

 

Zrównoważony rozwój i inkluzywność

 

Jednym z głównych celów Society 5.0 jest osiągnięcie zrównoważonego rozwoju i promowanie inkluzywności. Inicjatywa ta ma na celu zapewnić, że korzyści wynikające z postępu technologicznego są dostępne dla wszystkich członków społeczeństwa, niezależnie od ich statusu ekonomicznego, wieku czy miejsca zamieszkania. Zrównoważony rozwój obejmuje również działania na rzecz ochrony środowiska, ograniczania nierówności społecznych oraz wspierania innowacji społecznych i gospodarczych.

 

Przykłady realizacji zrównoważonego rozwoju i inkluzywności w ramach Society 5.0 można znaleźć w wielu projektach i inicjatywach. Na przykład, firma Panasonic rozwija technologie inteligentnych miast (Smart Cities, z nazwy, jak ta amerykańska strategia, choć w szczegółach inna), które integrują zrównoważone rozwiązania energetyczne, takie jak panele słoneczne i systemy magazynowania energii, w dzielnicach mieszkalnych i komercyjnych. W obszarze edukacji, platforma online Benesse Corporation zapewnia dostęp do wysokiej jakości materiałów edukacyjnych dla uczniów z różnych regionów Japonii, pomagając zniwelować nierówności w dostępie do edukacji. W rolnictwie, projekt Smart Agriculture Kyushu promuje wykorzystanie dronów do monitorowania upraw i precyzyjnego stosowania pestycydów, co minimalizuje wpływ na środowisko i zwiększa efektywność produkcji rolnej.

 

 

Powiązanie z celami zrównoważonego rozwoju ONZ

 

Society 5.0 jest ściśle powiązane z celami zrównoważonego rozwoju ONZ, znanymi również jako SDGs (Sustainable Development Goals). Inicjatywa ta wspiera realizację tych celów poprzez promowanie działań na rzecz eliminacji ubóstwa, poprawy zdrowia i edukacji, walki z nierównościami oraz ochrony środowiska. Poprzez integrację zaawansowanych technologii, Society 5.0 dąży do stworzenia społeczeństwa, które jest zarówno technologicznie zaawansowane, jak i społecznie odpowiedzialne.

 

Przykładem może być już wcześniej wspomniany projekt "Smart Agriculture" w regionie Kyushu, który wykorzystuje drony i systemy AI do monitorowania upraw i optymalizacji zużycia wody oraz pestycydów, co przyczynia się do ochrony środowiska i zwiększenia wydajności rolnictwa (SDG 2: Zero Hunger, SDG 15: Life on Land). W sektorze zdrowia, firma Fujitsu rozwija zaawansowane systemy telemedycyny, które umożliwiają pacjentom w odległych rejonach dostęp do specjalistycznej opieki medycznej, co zmniejsza nierówności w dostępie do usług medycznych (SDG 3: Good Health and Well-being). Dodatkowo, w miastach takich jak Yokohama, realizowane są projekty inteligentnych miast, które integrują zrównoważone systemy energetyczne i zarządzania odpadami, aby zmniejszyć emisję CO2 i promować zrównoważony rozwój urbanistyczny (SDG 11: Sustainable Cities and Communities, SDG 13: Climate Action).

 

 

Society 5.0 w praktyce

 

 

Technologie smart

 

Jedną z kluczowych technologii wdrożonych w ramach Society 5.0 jest sztuczna inteligencja (AI). Na przykład, firma Hitachi wykorzystuje system AI o nazwie "Hitachi AI Technology/H" do optymalizacji procesów logistycznych. System ten analizuje dane w czasie rzeczywistym i proponuje najbardziej efektywne trasy dostaw oraz zarządzanie zapasami, co pozwala na znaczne oszczędności czasu i kosztów.

 

Internet Rzeczy (IoT) odgrywa kluczową rolę w integracji cyberprzestrzeni z przestrzenią fizyczną. Firma Toshiba rozwija projekt "Toshiba IoT Architecture," który umożliwia monitorowanie i zarządzanie infrastrukturą miejską w czasie rzeczywistym. System ten integruje sensory umieszczone w różnych punktach miasta, które zbierają dane o ruchu ulicznym, zużyciu energii i jakości powietrza, umożliwiając bardziej efektywne zarządzanie zasobami miejskimi.

 

Firma NEC Corporation stosuje technologię Big Data w swoim systemie "NEC the WISE" który pomaga w zarządzaniu kryzysowym. System ten analizuje dane z różnych źródeł, takich jak media społecznościowe i raporty pogodowe, aby przewidywać i reagować na katastrofy naturalne, takie jak trzęsienia ziemi czy tajfuny.

 

Robotyka jest kolejną technologią kluczową dla Society 5.0. Firma SoftBank Robotics opracowała robota "Pepper," który jest wykorzystywany w sektorze usług. Pepper potrafi rozpoznawać emocje ludzi, prowadzić rozmowy i pomagać klientom w sklepach oraz bankach, co znacząco poprawia jakość obsługi klienta i zwiększa efektywność operacyjną.

 

 

Przykłady praktycznych zastosowań

 

W rolnictwie, firma Kubota Corporation wprowadziła system "Kubota Smart Agriculture," który wykorzystuje drony i sensory do monitorowania upraw. System ten zbiera dane o warunkach glebowych i klimatycznych, a następnie analizuje je za pomocą AI, aby optymalizować procesy nawadniania i nawożenia, co zwiększa wydajność produkcji rolnej i minimalizuje negatywny wpływ na środowisko.

 

W sektorze opieki zdrowotnej, firma Omron Healthcare wprowadziła system monitorowania pacjentów na odległość o nazwie "VitalSight." System ten zbiera dane dotyczące ciśnienia krwi, poziomu glukozy i innych wskaźników zdrowia, a następnie przesyła je do chmury, gdzie są analizowane przez systemy AI. Pozwala to lekarzom na bieżąco monitorować stan zdrowia pacjentów i podejmować szybkie decyzje dotyczące leczenia.

 

W transporcie, firma Nissan rozwija technologię autonomicznych pojazdów o nazwie "Nissan ProPILOT." System ten wykorzystuje kamery, radary i sensory ultradźwiękowe do monitorowania otoczenia pojazdu i umożliwia autonomiczne prowadzenie samochodu na autostradach. Dzięki temu technologia ta może znacząco zmniejszyć ryzyko wypadków i poprawić płynność ruchu drogowego.

 

W zarządzaniu miastami, firma Fujitsu wdrożyła system "Fujitsu Intelligent Society Solution," który integruje różne technologie IoT, AI i Big Data do zarządzania infrastrukturą miejską. System ten umożliwia monitorowanie i zarządzanie źródłami energetycznymi, wodociągami oraz transportem publicznym w czasie rzeczywistym dzięki czemu widoczne są już oszczędności na bardziej racjonalnym użytkowaniu zasobami.

 

 

W planach

 

Przyszłe technologie i projekty obejmują rozwój zaawansowanych systemów telemedycyny. Firma Panasonic rozwija projekt "Panasonic Smart Healthcare" który ma na celu stworzenie zintegrowanego systemu opieki zdrowotnej, który umożliwi pacjentom dostęp do usług medycznych z dowolnego miejsca na świecie za pomocą urządzeń mobilnych i technologii VR.

 

W dziedzinie energetyki odnawialnej, firma Mitsubishi Electric pracuje nad projektem "Mitsubishi Renewable Energy Integration," który ma na celu stworzenie inteligentnych sieci energetycznych zdolnych do integracji różnych źródeł energii odnawialnej, takich jak energia słoneczna, wiatrowa i wodna. System ten wykorzystuje technologie IoT i AI do optymalizacji zarządzania energią i minimalizacji strat.

W sektorze edukacji, firma Sony rozwija platformę "Sony Global Education," która wykorzystuje technologie AI i Big Data do personalizacji procesów nauczania. Platforma ta analizuje dane dotyczące postępów uczniów i dostosowuje materiały edukacyjne oraz metody nauczania do indywidualnych potrzeb każdego ucznia, co może znacząco poprawić efektywność edukacji.

 

 

 

 

Inne Aspekty Society 5.0

 

 

Ekologia

 

Society 5.0 kładzie duży nacisk na zrównoważony rozwój i ekologiczne inicjatywy. Przykładem jest projekt "Smart City" w Fujisawie, rozwijany przez Panasonic. Miasto to zostało zaprojektowane z myślą o minimalizacji emisji CO2 i maksymalizacji efektywności energetycznej. Wykorzystuje panele słoneczne, systemy magazynowania energii i inteligentne zarządzanie zasobami, co pozwala na stworzenie bardziej ekologicznego i samowystarczalnego środowiska miejskiego. Dzięki temu projektowi, Fujisawa jest przykładem, jak zaawansowane technologie mogą wspierać zrównoważony rozwój i ochronę środowiska.

 

 

Społeczny dobrostan (NTT i koncepcja "Social Well-being")

 

Jednym z unikatowych dla Japonii aspektów Society 5.0 jest koncepcja "Social Well-being" rozwijana przez NTT (Nippon Telegraph and Telephone Corporation). NTT prowadzi badania i inicjatywy mające na celu poprawę dobrostanu społecznego poprzez integrację technologii z codziennym życiem. Projekt "Well-being Connected by Tactile Sense" bada, jak zaawansowane technologie mogą wspierać emocjonalne i społeczne potrzeby ludzi. Na przykład, NTT opracowuje sensory dotykowe, które mogą być używane w urządzeniach takich jak inteligentne opaski, aby monitorować poziom stresu i emocji użytkowników w czasie rzeczywistym. Dodatkowo, NTT współpracuje z instytucjami edukacyjnymi i zdrowotnymi, aby wdrażać te technologie w szkołach i szpitalach, umożliwiając lepsze zarządzanie zdrowiem psychicznym i emocjonalnym. Inicjatywa ta koncentruje się na tworzeniu bardziej harmonijnego społeczeństwa, w którym technologia służy poprawie jakości życia i relacji międzyludzkich, poprzez dostarczanie narzędzi, które wspierają codzienne funkcjonowanie oraz poprawiają samopoczucie emocjonalne.

 

 

Integracja technologii z codziennym życiem i jej wpływ na społeczeństwo

 

Society 5.0 dąży do pełnej integracji zaawansowanych technologii z codziennym życiem, co ma znaczący wpływ na społeczeństwo. Przykładem jest wykorzystanie robotyki w opiece nad osobami starszymi. Roboty takie jak "PARO" – terapeutyczny robot w kształcie foki, pomagają w opiece nad seniorami, zapewniając im towarzystwo i wsparcie emocjonalne. Te technologie pomagają nie tylko w opiece, ale także w poprawie jakości życia starszych obywateli, przeciwdziałając izolacji społecznej i poprawiając ich samopoczucie.

 

 

Współpraca międzynarodowa i wpływ Society 5.0 na inne kraje

 

Society 5.0 nie jest ograniczone tylko do Japonii; ma również wpływ na międzynarodową współpracę i inspiruje inne kraje do przyjmowania podobnych inicjatyw. Japońska koncepcja została zaprezentowana na międzynarodowych forach, takich jak CeBIT w Hanowerze, co przyczyniło się do wzrostu zainteresowania tą ideą na całym świecie. Kraje takie jak Niemcy z ich inicjatywą Industrie 4.0 czy Korea Południowa z Digital New Deal czerpią inspirację z Society 5.0, adaptując jego elementy do swoich własnych potrzeb i kontekstów. Współpraca międzynarodowa w ramach Society 5.0 obejmuje również wspólne projekty badawcze i wymianę technologii, co przyczynia się do globalnego postępu technologicznego i społecznego.

 

 

Society 5.0 w popkulturze

 

Society 5.0 i związane z nim zaawansowane technologie znalazły swoje odzwierciedlenie w japońskiej popkulturze, inspirując twórców filmów, gier wideo, mangi i anime.  Przyjrzyjmy się bliżej, jak te idee są odzwierciedlone w tych utworach. Często jest jednak na odwrót – to te utwory były oryginalna inspiracją dla pomysłów, które obecnie znajdują swoje miejsce w strategii Society 5.0.

 

 

Ghost in the Shell: SAC_2045 (anime, 2020, Kenji Kamiyama i Shinji Aramaki)

Ghost in the Shell: SAC_2045 to kontynuacja popularnej serii anime osadzonej w przyszłości, gdzie cybernetyka i sztuczna inteligencja są powszechne. Seria skupia się na działaniach elitarnej jednostki policji znanej jako Sekcja 9, która zajmuje się zwalczaniem cyberprzestępczości.

 

Anime przedstawia zaawansowaną integrację cyberprzestrzeni i przestrzeni fizycznej, kluczowy element Society 5.0. Postaci korzystają z cybernetycznych implantów, które umożliwiają im komunikację i zbieranie danych w czasie rzeczywistym, co jest bezpośrednio związane z ideą harmonijnego połączenia technologii z codziennym życiem.

 

 

Psycho-Pass (anime, 2012, Naoyoshi Shiotani i Katsuyuki Motohiro)

Psycho-Pass to dystopijne anime, które przedstawia społeczeństwo zarządzane przez system Sibyl – sztuczną inteligencję oceniającą stan psychiczny obywateli i przewidującą ich skłonność do przestępczości. Główną bohaterką jest Akane Tsunemori, inspektor policji.

 

System Sybil wykorzystuje zaawansowane technologie AI i Big Data do monitorowania i analizowania emocji oraz stanu psychicznego obywateli, co jest przykładem zastosowania technologii Society 5.0 do poprawy bezpieczeństwa i zarządzania społeczeństwem (nie zawsze w końcu musi to być robione tylko z myślą o dobrostanie populacji).

 

 

Detroit: Become Human (gra wideo, 2018, Quantic Dream)

Detroit: Become Human to gra przygodowa osadzona w przyszłości, gdzie androidy stają się coraz bardziej ludzkie i zaczynają walczyć o swoje prawa. Gracz kontroluje trzy postacie androidów, podejmując decyzje wpływające na rozwój fabuły.

 

Gra eksploruje temat zaawansowanej robotyki i AI, przedstawiając świat, w którym androidy są integralną częścią społeczeństwa. To bezpośrednio nawiązuje do technologii i etycznych dylematów Society 5.0.

 

 

Nier: Automata (gra wideo, 2017, PlatinumGames)

Nier: Automata to gra akcji RPG, która opowiada historię androidów walczących z obcymi maszynami, aby odzyskać Ziemię dla ludzkości. Gracz kontroluje androidy 2B, 9S i A2.

 

Gra przedstawia zaawansowaną robotykę i AI, pokazując androidy jako autonomiczne jednostki, które podejmują decyzje i rozwijają swoje osobowości. To nawiązuje do wizji Society 5.0, gdzie AI i robotyka są zintegrowane z codziennym życiem i wspierają społeczeństwo.

 

 

Kontrowersje i krytyka Society 5.0

 

Choć Society 5.0 jest przedstawiane jako przyszłościowa i innowacyjna wizja, która ma na celu rozwiązanie wielu problemów społecznych i ekonomicznych, nie brakuje głosów krytycznych wobec tej koncepcji. Krytycy zwracają uwagę na kilka kluczowych kwestii, które budzą obawy i wywołują kontrowersje. Przyjrzyjmy się głównym zarzutom kierowanym w stronę tej japońskiej strategii na odnowę społeczną.

 

 

Nierówności społeczne

 

Jednym z głównych zarzutów wobec Society 5.0 jest ryzyko pogłębiania istniejących nierówności społecznych. Pomimo dążenia do inkluzywności, istnieje obawa, że zaawansowane technologie mogą być dostępne przede wszystkim dla zamożniejszych warstw społeczeństwa, co może prowadzić do wykluczenia mniej uprzywilejowanych grup. Krytycy wskazują, że dostęp do nowoczesnych technologii, takich jak AI i IoT, może być ograniczony dla osób starszych, mniej wykształconych lub mieszkających na obszarach wiejskich, co może zwiększać przepaść cyfrową dzielącą wieś od miasta, młodych od starszych, czy bogatych od biednych.

 

 

Prywatność i bezpieczeństwo danych

 

Integracja cyberprzestrzeni z przestrzenią fizyczną, kluczowy element Society 5.0, budzi poważne obawy dotyczące prywatności i bezpieczeństwa danych. Zbieranie ogromnych ilości danych osobowych przez urządzenia IoT i systemy AI może prowadzić do nadużyć i naruszeń prywatności. Istnieje ryzyko, że dane te mogą być wykorzystywane w sposób nieetyczny lub mogą paść ofiarą cyberataków. Krytycy podkreślają, że obecne regulacje prawne mogą być niewystarczające, aby skutecznie chronić obywateli przed potencjalnymi zagrożeniami.

 

 

Etyka i moralność AI

 

Kolejną kontrowersją jest kwestia etyki i moralności związanej z rozwojem i wykorzystaniem sztucznej inteligencji. Systemy AI, które mają wpływ na decyzje dotyczące zdrowia, bezpieczeństwa czy nawet sprawiedliwości, muszą być programowane z uwzględnieniem zasad etycznych. Krytycy obawiają się, że brak odpowiednich regulacji i nadzoru może prowadzić do sytuacji, w których decyzje podejmowane przez AI będą nieprzejrzyste, nieodpowiedzialne lub niesprawiedliwe.

 

 

Uzależnienie od technologii

 

Istnieje również obawa, że Society 5.0 może prowadzić do nadmiernego uzależnienia od technologii. Integracja technologii w codziennym życiu, choć przynosi wiele korzyści, może również prowadzić do sytuacji, w której ludzie staną się zbyt zależni od urządzeń i systemów AI, tracąc zdolność do samodzielnego myślenia i działania. Krytycy zwracają uwagę na potencjalne skutki psychologiczne i społeczne, takie jak alienacja, depresja i zmniejszenie interakcji międzyludzkich.

 

 

Ekologiczne konsekwencje technologii

 

Mimo że Society 5.0 promuje zrównoważony rozwój, niektórzy krytycy wskazują na ekologiczne konsekwencje związane z masowym wdrażaniem nowych technologii. Produkcja i utylizacja urządzeń elektronicznych generuje znaczne ilości odpadów, a eksploatacja surowców niezbędnych do produkcji tych technologii może prowadzić do degradacji środowiska. Istnieje ryzyko, że korzyści ekologiczne związane z Society 5.0 mogą zostać zniwelowane przez negatywne skutki produkcji technologicznej.

 

 

Wpływ na rynek pracy

 

Automatyzacja i rozwój robotyki, kluczowe elementy Society 5.0, mogą mieć znaczący wpływ na rynek pracy. Choć mogą one zwiększyć efektywność i produktywność, istnieje obawa, że mogą również prowadzić do masowych zwolnień i bezrobocia w sektorach, które są najbardziej narażone na automatyzację. Krytycy podkreślają, że bez odpowiednich strategii re-trainingu i wsparcia dla pracowników, Society 5.0 może przyczynić się do zwiększenia nierówności ekonomicznych i destabilizacji rynku pracy.

 

 

Odpowiedniki Society 5.0 w innych krajach

 

Choć Society 5.0 jest unikalną japońską wizją przyszłości, inne kraje również rozwijają swoje własne inicjatywy, które mają na celu integrację zaawansowanych technologii w różnych sektorach życia społecznego i gospodarczego. Każda z tych strategii ma swoje charakterystyczne cechy i cele, ale Society 5.0 wyróżnia się holistycznym podejściem, które łączy technologie z codziennym życiem obywateli w sposób, który ma na celu nie tylko rozwój gospodarczy, ale także poprawę jakości życia i zrównoważony rozwój. Poniżej kilka przykładów odpowiedników Society 5.0 w innych krajach.

 

 

Niemcy - Industrie 4.0

Niemiecka inicjatywa Industrie 4.0 (Przemysł 4.0) to strategiczny plan mający na celu przekształcenie niemieckiego przemysłu poprzez integrację zaawansowanych technologii cyfrowych i automatyzację procesów produkcyjnych. Inicjatywa ta koncentruje się na wykorzystaniu Internetu Rzeczy (IoT), sztucznej inteligencji (AI) oraz analizie Big Data do stworzenia inteligentnych fabryk, gdzie maszyny i systemy mogą komunikować się i współpracować autonomicznie. Główne cele Industrie 4.0 obejmują zwiększenie efektywności produkcji, poprawę elastyczności oraz wzrost konkurencyjności niemieckiego przemysłu na globalnym rynku.

 

 

Stany Zjednoczone - Smart Cities

W Stanach Zjednoczonych inicjatywy Smart Cities (Inteligentne miasta) dążą do stworzenia bardziej zrównoważonych, efektywnych i przyjaznych dla mieszkańców miast poprzez integrację zaawansowanych technologii w zarządzaniu miejskimi zasobami. Przykłady takich miast to Boston, San Francisco i Seattle, które wykorzystują technologie IoT, AI oraz Big Data do poprawy zarządzania ruchem, energią, odpadami i innymi usługami komunalnymi. Celem jest poprawa jakości życia mieszkańców, redukcja kosztów operacyjnych oraz minimalizacja wpływu na środowisko naturalne.

 

 

Korea Południowa - Digital New Deal

Korea Południowa realizuje ambitny program Digital New Deal, który ma na celu przyspieszenie cyfrowej transformacji gospodarki poprzez inwestycje w zaawansowane technologie, takie jak 5G, sztuczna inteligencja i big data. Plan ten, będący częścią większej strategii New Deal, koncentruje się na tworzeniu inteligentnych miast, modernizacji infrastruktury cyfrowej oraz rozwijaniu sektora zielonej energii. Korea Południowa dąży do stworzenia społeczeństwa, które jest bardziej odpornie na kryzysy ekonomiczne i ekologiczne, jednocześnie zwiększając konkurencyjność kraju na arenie międzynarodowej.

 

 

Chiny - Made in China 2025

Chińska strategia Made in China 2025 to długoterminowy plan mający na celu przekształcenie Chin z kraju opartego na produkcji niskokosztowej w globalnego lidera technologicznego. Inicjatywa ta koncentruje się na modernizacji chińskiego przemysłu poprzez wdrażanie zaawansowanych technologii, takich jak robotyka, sztuczna inteligencja, IoT i zaawansowane materiały. Made in China 2025 ma na celu zwiększenie innowacyjności, poprawę jakości produktów oraz redukcję zależności od importu technologii, co ma uczynić Chiny bardziej samowystarczalnymi i konkurencyjnymi na globalnym rynku.

 

 

Unia Europejska - Horizon Europe

Horizon Europe to program badawczo-innowacyjny Unii Europejskiej, który ma na celu wspieranie zrównoważonego rozwoju i konkurencyjności gospodarki europejskiej poprzez inwestycje w badania naukowe i innowacje technologiczne. Program ten obejmuje szeroki zakres tematów, w tym zdrowie, klimat, energię i transport, z naciskiem na wykorzystanie zaawansowanych technologii, takich jak sztuczna inteligencja, big data i robotyka. Celem Horizon Europe jest stworzenie bardziej zrównoważonego, inkluzywnego i odpornego społeczeństwa, które może sprostać wyzwaniom przyszłości.

 

 

Singapur - Smart Nation

Inicjatywa Smart Nation w Singapurze ma na celu przekształcenie miasta-państwa w globalne centrum innowacji technologicznych poprzez integrację zaawansowanych technologii we wszystkich aspektach życia społecznego i gospodarczego. Program ten koncentruje się na wykorzystaniu IoT, AI, big data i technologii 5G do poprawy zarządzania urbanistycznego, transportu, opieki zdrowotnej i edukacji. Smart Nation dąży do zwiększenia jakości życia mieszkańców, wspierania zrównoważonego rozwoju i zapewnienia Singapurowi pozycji lidera technologicznego na świecie.

 

 

Zakończenie

 

Society 5.0 to ambitna wizja przyszłości, która nie tylko stara się sprostać wyzwaniom technologicznym i ekonomicznym, ale przede wszystkim skupia się na poprawie jakości życia każdego obywatela. Japonia, borykająca się z poważnymi problemami demograficznymi, jak drastyczne starzenie się społeczeństwa i spadek liczby narodzin, postawiła na innowacje technologiczne jako klucz do rozwiązania tych problemów. Ta strategia, choć pełna nadziei i możliwości, niesie ze sobą również wiele kontrowersji i wyzwań, które wymagają uwagi i starannego zarządzania.

 

Warto zauważyć, że koncepcja Society 5.0 inspirowała się nie tylko najnowszymi osiągnięciami technologicznymi, ale także elementami z japońskiej popkultury, które często przedstawiały zaawansowane technologie i ich wpływ na społeczeństwo. Ciekawostką jest fakt, że wiele idei przedstawionych w popularnych seriach anime, takich jak Ghost in the Shell, znalazło swoje odzwierciedlenie w rzeczywistych projektach technologicznych rozwijanych w Japonii. To pokazuje, jak fikcja może inspirować rzeczywiste innowacje i odwrotnie, jak rzeczywiste innowacje mogą wpłynąć na tworzenie fikcyjnych narracji.